Avrupa Birliği, göç ve sığınma konularında üye ülkelerin baskısı altında yeni bir öneri sundu. Bu öneri, mevcut prosedürlerin hızlandırılması ve kuralların sıkılaştırılmasını içeriyor. Ayrıca, ilk kez güvenli menşe ülkeleri listesi yayımlandı.
AB Komisyonu'nun yayımladığı güvenli menşe ülkeleri listesi, sığınma başvurularında önemli değişiklikler getirecek. Bu listeye dahil olan ülkelerin vatandaşları, AB üyesi bir ülkeye sığınma başvurusunda bulunduklarında hızlandırılmış prosedür uygulanacak. Başvuru yapılan ülkenin makamları, altı ay yerine üç ay içinde karar verecek. Ancak, başvuruların büyük bir kısmının olumsuz sonuçlanması bekleniyor.
AB Komisyonu'nun güvenli menşe ülkeleri listesinde yedi ülke yer alıyor. Bu ülkeler arasında Bangladeş, Fas, Hindistan, Kolombiya, Kosova, Mısır ve Tunus bulunuyor. Bu liste, Türk vatandaşlarını da doğrudan etkiliyor.
AB'ye aday ülkelerin, bazı istisnai durumlar dışında otomatik olarak güvenli menşe ülkesi olarak değerlendirilmesi dikkat çekiyor. Türkiye'nin yanı sıra Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Ukrayna da bu statüye sahip. Ancak, bu ülkelerin listeden dışlanması için özel koşullar gerekiyor.
Aday ülkelerin, AB üyeliği için belirlenen standartlara ulaşması gerektiği biliniyor. Bu standartlar arasında demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı yer alıyor. AB Komisyonu, aday ülkelerin bu şartları karşıladığı görüşünde.
Ancak, bir aday ülkenin listeden dışlanması için iç çatışma veya savaş durumu gibi özel koşullar gerekiyor. Şu an için sadece Ukrayna, Rusya ile savaş halinde olduğu için bu kapsama giriyor. Ayrıca, AB Konseyi'nin yaptırım kararı aldığı ülkeler de güvenli sayılmayacak.
AB Sığınma Ajansı'nın verilerine göre, 2024'te Birlik ülkelerine yapılan sığınma başvurularının sayısı 1 milyon 14 bin 420 olarak kaydedildi. Bu başvuruların 55 bin 705'i Türk vatandaşları tarafından yapıldı. Türk vatandaşlarının en fazla başvuru yaptığı ülkeler ise Almanya, Fransa ve Yunanistan olarak sıralanıyor.
Ancak, Türkiye'den yapılan başvurulara AB ülkelerinin olumlu yanıt verme oranı son yıllarda düşüş gösterdi. 2024 sonunda karar bekleyen başvuru sayısı 68 bin olarak belirlendi. Türk vatandaşlarının sığınma taleplerine olumlu yanıt verme oranı %17 iken, bu oran Suriye vatandaşları için %90, Afganistan vatandaşları için ise %63 düzeyinde.
AB ile üyelik müzakerelerinin durması, Türkiye'nin güvenli menşe ülkeleri listesinde kalma durumunu sorgulatıyor. Özellikle insan hakları ve demokrasi konularındaki eleştiriler, Türkiye'nin bu listeye dahil edilip edilmeyeceği konusunda belirsizlik yaratıyor.
AB yetkilileri, Türkiye'nin şu aşamada listeden dışlanmasını gerektirecek bir durumun olmadığını belirtiyor. Ancak, listenin dinamik bir yapıya sahip olduğu ve gerektiğinde askıya alma veya listeden çıkarma mekanizmalarının bulunduğu da ifade ediliyor. Bu durum, Türkiye'nin AB ile ilişkilerini etkileyebilir.