İstanbul'da Kira Artışları ve Kentsel Dönüşüm Sorunları
İstanbul'da Kira Artışları ve Kentsel Dönüşüm Sorunları
İstanbul’da kira artışı son 1 yılda yüzde 44’ü, son 2 yılda yüzde 136’yı aştı. Konut değerleme platformu Endeksa’nın verilerine göre İstanbul’da kiralar ortalama 27 bin 19 TL’ye ulaştı. Kentsel dönüşüm süreci megakentin gündeminden düşmezken, kentsel dönüşümde kiracı ve mülk sahiplerine yapılan yardım ise aylık sadece 8 bin lira. Bu durum, barınma krizinin derinleşmesine yol açıyor.
Kira Artışları ve Destek Yetersizliği
Ülke genelinde süren barınma krizi, özellikle İstanbul’da gittikçe derinleşiyor. Sarıyer’de kira ortalamasının 64 bin 266 TL, Beşiktaş’ta 59 bin 283 TL, Kadıköy’de 52 bin 745 TL’ye kadar ulaşması, kentsel dönüşümde kira desteğinin ne kadar yetersiz kaldığını gözler önüne seriyor. İstanbul için verilen kira desteği 2018’de 960 liraydı. Ancak, kira desteği 2018’den bu yana yüzde 733 arttı.
Ocak 2018’den bu yana İstanbul’da kira ortalamasındaki artış ise yüzde 1.225’e kadar çıktı. Kentsel dönüşümde kira desteğinden ev sahiplerinin 18 ay, kiracıların ise 2 ay faydalanabildiği belirtiliyor. Kentsel Dönüşüm Avukatı Avukat Çiğdem Kezer, “8 bin liralık destek, kiracının da ev sahibinin de ancak küçük miktarda ödemelerine destek olur” diyor.
Düşük Kira Desteği ve Kiracıların Durumu
Kiracıların yaşadığı zorluklar, kentsel dönüşüm sürecinde daha da belirgin hale geliyor. Gayrimenkul Hukuku Uzmanı, Avukat Ali Güvenç Kiraz, kentsel dönüşümde verilen kira desteğinin düşük kaldığını vurguluyor. Kiraz, “Eski bir evde kalan bir kişi 10 bin lira kira ödüyor. Kentsel dönüşüm sürecine girince, kiraların geldiği nokta nedeniyle eski eve çıkmak istiyor. Ancak eski ev de bulamayınca açıkta kalıyor” diyor.
Kiracılara verilen desteğin en az 15 bin liraya çıkarılması gerektiğini belirten Kiraz, “Destek süresi de 6 ayı bulmalı. İki ay için toplamda verilen 16 bin liranın hiçbir etkisi yok” şeklinde konuşuyor. Bu durum, kiracıların barınma sorununu daha da zorlaştırıyor.
Ev Sahiplerinin Kira Artışı Stratejileri
Türkiye’de barınma krizi devam ederken, ev sahipliği oranı azaldı ve kiracı sayısı arttı. Avukat Ali Güvenç Kiraz, “Kiraların geldiği seviye belli, kiracılar da eski evlerde kalmak için direniyor” diyor. Bazı mülk sahipleri, kiracıları tahliye etmek için karot testi kozunu kullanıyor. Kiracı-ev sahibi davalarının sonuçlanması 3-4 yılı bulabiliyor.
Karot testi sonrası binanın riskli yapı olarak belirlenmesi, kiracıların oturduğu daireyi 3-6 ay içinde tahliye etmesi şartını doğuruyor. Kiraz, “Bazı ev sahipleri de bunu kullanıyor” diyerek durumu özetliyor. Bu tür uygulamalar, kiracıların barınma haklarını tehdit ediyor.
