2024 yılı itibarıyla kamu harcamaları, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın tasarruf tedbirlerine rağmen büyük bir artış gösterdi. İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, bütçe verilerini incelediği analizinde harcamaların azalmadığını, aksine arttığını belirtti. Bu durum, enflasyonla mücadelenin yükünü dar gelirli kesimlerin üstlenmesine neden oluyor.
Yılmaz, 2023-2024 yılları arasında tasarruf edilmesi gereken kalemlerdeki artış oranının yüzde 40 olduğunu ifade etti. Bu veriler, kamu harcamalarının kontrol altına alınamadığını ve tasarruf tedbirlerinin etkisiz kaldığını gösteriyor. Harcamaların artışı, kamu bütçesinin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
2024 yılının ilk üç ayında taşıt giderleri 2.1 milyar TL’den, son üç ayda yaklaşık 4 kat artışla 10.3 milyar TL’ye ulaştı. Taşıt alımlarının etkisi büyük oldu. Yılın ilk 6 ayında taşıt alımı için 231 milyon TL harcanırken, son altı ayda bu harcama 7.5 milyar TL’ye çıktı. Bu durum, kamu bütçesindeki taşıt giderlerinin ne denli önemli bir kalem olduğunu ortaya koyuyor.
Yılmaz, taşıt alımının artmasıyla birlikte onarım giderlerinin de doğal olarak arttığını belirtti. Yılın ilk çeyreğinde taşıt onarımına 855 milyon TL harcanırken, yılın son çeyreğinde bu harcama 2.3 milyar TL’ye yükseldi. Böylece 2024 yılında taşıt giderleri toplamı yüzde 100 artışla 19.6 milyar TL oldu.
Lojman-sosyal tesis giderleri, yılın ilk çeyreğinden son çeyreğine kadar 6 kat arttı. Yıl genelinde ise bu kalemde yüzde 64 artışla 27.6 milyar TL’ye ulaşıldı. Bu durum, kamu kurumlarının sosyal tesis ve lojman giderlerinin ne denli büyük bir yük oluşturduğunu gösteriyor. Harcamaların bu denli artması, tasarruf tedbirlerinin yetersiz kaldığını ortaya koyuyor.
Haberleşme giderleri de 2024 yılı ilk çeyrekte 2.2 milyar TL’den son çeyrekte yaklaşık 2.5 kat artarak 8.1 milyar TL’ye ulaştı. Böylece haberleşme giderleri 2024’te yıllık yüzde 100 artışla 17.6 milyar TL oldu. Bu artışlar, kamu bütçesinin sürdürülebilirliği açısından endişe verici bir tablo oluşturuyor.
Kırtasiye-baskı giderleri, yılın ilk çeyreğinden son çeyreğine kadar 4 kat artış gösterdi ve yüzde 67.3 artışla 27.6 milyar TL oldu. Bu durum, kamu kurumlarının kırtasiye ve baskı giderlerinin ne denli yüksek olduğunu gözler önüne seriyor. Tasarruf tedbirlerinin bu kalemlerde de etkili olamadığı görülüyor.
Temsil-ağırlama-organizasyon giderleri, yılın son döneminde azalış gösterse de bu kalemde 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 26 artarak 2.4 milyar TL harcama gerçekleşti. Bu artış, kamu harcamalarının kontrol altına alınamadığını bir kez daha kanıtlıyor. Kamu bütçesinin sürdürülebilirliği için acil önlemler alınması gerektiği aşikar.